De plus-min methode
De plus-min methode is geschikt om een oordeel te krijgen van respondenten over een schriftelijk medium. De methode is geschikt voor zowel tekst, illustraties, opmaak, logo's en andere grafische elementen.
De methode werkt als volgt:
Respondenten krijgen eerst een korte instructie (mondeling of schriftelijk), daarna krijgen ze de tekst voorgelegd.
De vraag aan respondenten is: zet spontaan, bij de eerste keer lezen, plussen of minnen in de kantlijn. Respondenten mogen zoveel plussen en minnen zetten als ze willen, bij woorden, zinnen, alinea's, koppen, illustraties en andere elementen.
Respondenten kunnen plussen en minnen zetten als ze bijvoorbeeld
- iets duidelijk of onduidelijk vinden
- iets belangrijk vinden of juist niet
- iets herkennen of niet
- iets ze erg aanspreekt of in het geheel niet
- ze het ergens mee eens zijn of juist oneens.
De repondent kan de tekst thuis lezen of op een onderzoekslokatie. Na het lezen en het zetten van de plussen en minnen volgt een gesprek met de respondent, waarin wordt gevraagd waarom hij/zij een plus of min heeft gezet. Dit nagesprek is een essentieel onderdeel van de methode, alleen een overzicht van plussen of minnen geeft te weinig informatie.
Voor- en nadelen
Het grote voordeel van de plus-min methode is dat respondenten helemaal vrij zijn om aan te geven waar ze plussen en minnen zetten. Omdat respondenten de plussen en minnen spontaan neerzetten en er later pas over praten, levert de methode doorgaans vrij veel commentaar op. Het commentaar laat zich bovendien vrij gemakkelijk vertalen naar aanbevelingen ter verbetering.
De plus-min methode is echter minder geschikt om aanwijzingen te krijgen voor het effect van een tekst. Als een respondent naar aanleiding van een tekst een onjuiste conclusie trekt (bijvoorbeeld "deze regeling is niet op mij van toepassing") kan hij die tekst heel goed als duidelijk beoordelen.
Daarom wordt vaak een combinatie van plus-min methode en gerichte vragen gebruikt.
Variatie
Het is ook mogelijk om in plaats van plussen en minnen andere tekens te gebruiken. Bijvoorbeeld een vraagteken voor onduidelijke onderdelen, een uitroepteken voor delen die men herkent of waar men het mee eens is, een =-teken voor delen die men overbodig vindt etc. Het voordeel van deze 'content-response' methode is dat het een breder en genuanceerder beeld geeft van reacties van respondenten. Nadeel is dat het meer van de respondenten vraagt.Aandachtspunten:
- Een goede, heldere instructie aan respondenten. Plaats respondenten nadrukkelijk in de helpersrol. Voorbeeld.
- Respondenten zetten vaak meer plussen dan minnen.
- Nabespreken van de plussen en minnen. Vraag daarbij vooral om uitleg, dus vraag: "u heeft hier ene min gezet, kunt u dat toelichten". Vraag niet "Ik zie dat u het met die passage niet eens bent, waarom niet?"
- Beoordeel alle opmerkingen op hun eigen merites. Soms is een opmerking van één respondent reden om de tekst aan te passen, in andere gevallen juist niet.
- Ook het ontbreken van reacties kan soms een aanwijzing zijn. Als er geen enkele plus wordt gezet bij een bijzonder essentieel deel van de tekst, kan dat een aanwijzing zijn dat dit deel te weining aanspreekt.
- De ervaringen van deze methode bij laag-opgeleide respondenten zijn wisselend. De ene keer maakt de methode erg veel commentaar los, de andere keer zet men erg weinig tekens.
Voorbeeld instructie
Goedemiddag. Wij hebben u gevraagd hier te komen om een folder voor ons te lezen. Wij weten namelijk niet of ales wat er in staat even duidelijk of interessant is. We willen graag weten of het nodig is deze folder te verbeteren en op welke punten dat nog kan. Daarbij kunt u ons helpen.Hier heb ik een voorbeeld van hoe de folder er uit moet gaan zien. In het echt ziet hij er straks mooier uit, maar dit geeft al een indruk van wat het moet gaan worden. Ik vraag u nu deze folder ŽŽn keer rustig door te lezen. Ik wil u vragen om tijdens het lezen plusjes en minnen bij de tekst te zetten. Een + bij elk stukje of onderdeel waarvan u denkt: "Dat vind ik interessant", "Daar ben ik het mee eens", "dat vind ik prettig om te lezen", of "Ik vind het goed dat ze dat er in zetten".
Een - bij elk stukje waarvan u denkt "dat vind ik niet interessant", "Daar ben ik het niet mee eens", "dit stukje is lastig om te lezen", "dit hoeven ze er van mij niet in te zetten", "dit vind ik niet interessant" of "dit moest ik twee keer lezen om het te begrijpen.
U mag net zo veel plussen en minnen zetten als u maar wilt. U mag daar ook net zo lang over doen als u wilt. Het is wel de bedoeling dat u de folder maar ŽŽn keer leest en direct bij de eerste keer lezen de plussen en de minnen zet.
--
Overzicht pretesten - Waarom pretesten - Voorbeelden resultaten - Methoden - Pretesten stap voor stap - Vragen en antwoorden - Bronnen - Wijzer en pretesten
--